Từ chuyện Samsung buộc nhân viên học thiền đến chuyện kết hợp giá trị văn hoá phương Đông với nghiên cứu khoa học phương Tây

Samsung vừa buộc cả 210.000 nhân viên học thiền như một môn thể dục, luyện cả thể chất và tinh thần.

Tại sao bắt buộc? Không chỉ nâng cao giá trị tinh thần phương Đông, mà còn do phương Tây ngày càng chứng minh được bằng khoa học thiền mang lại hiệu quả tốt cho sức khoẻ.

Nhiều công ty lớn đã làm và Samsung triển khai rộng. Nhân viên phải học thiền trong 5 tháng, có các nhà tâm lý hướng dẫn.

Tháng 11-2011, Hiệp hội các nhà quản lý Hàn Quốc còn mở hội thảo cho các Giám đốc Nhân sự của 20 công ty hàng đầu về chủ đề “đối phó với stress với sự trợ giúp thực hành thiền”.

Thiền, cả nghìn năm không ai bác được, không phải mê tín, không thuộc tôn giáo nào, và ngày càng được chứng minh bằng khoa học. Nó giúp con người cải thiện sức khoẻ, nâng cao sức đề kháng và nhận thức, bình thản trước đời còn nhiều ô trọc, căng thẳng.

Lương y Võ Hà tập hợp lại các nghiên cứu về hiệu quả của thiền:

+ Thiền hạ thấp sóng não và giảm chuyển hoá

Năm 1967, Giáo sư Herbert Benson, Đại học Harvard làm thí nghiệm và cho biết khi ngồi thiền nhu cầu oxy ít hơn bình thường 17%, nhịp tim giảm 3 nhịp mỗi phút và có sự gia tăng sóng theta ở não. 

Một nghiên cứu khác do hai Giáo sư người Nhật Kasamatsu và Hirai thực cho thấy có sự xuất hiện sóng alpha, gia tăng biên độ... 

Khi ngồi thiền, sóng theta sinh ra nhưng con người vẫn tỉnh táo, sóng theta ứng với quá trình nhập tĩnh.  Ở những người nhập tĩnh sâu, điện não đồ có thể xuất hiện sóng gamma (từ 1 đến 2c/s).

+ Thiền làm chậm sự lão hoá

Bà Sara W. Lazar, Giáo sư Đại học Harvard, là người đồng nghiên cứu với Tiến sĩ Benson tại Bệnh viện Massachusettes General Hospital (MGH) cho biết thiền giúp gia tăng chức năng bộ não, tăng cường khả năng tập trung tư tưởng và cải thiện lão hoá. 

+ Thiền là liệu pháp đối trị các  bệnh tâm thể

Thiền làm hoạt hoá vùng não trước trán bên trái, nơi có tế bào thần kinh tạo cảm giác phấn khởi, an lạc, giúp an định nội tâm, giải toả cảm giác hận thù, sợ hãi, lo âu, làm giảm họat hoá các nội tiết tố stress. 

MBSR viết tắt của thuật ngử “Mindfullness Based Stress Reduction”, tạm dịch là “giảm Stress dựa trên sự tỉnh giác”, được xem là một liệu pháp bổ sung giúp điều chỉnh tinh thần, cảm xúc và cải thiện sức khoẻ. 

MBSR được Giáo sư Jon Kabat-Zinn nghiên cứu và thực hành lâm sàng từ những năm 1970.  Kết quả cho thấy MBSR giúp điều trị các bệnh về tim mạch, các chứng đau nhức mãn tính, rối loạn chức năng dạ dày, ruột, chứng đau nửa đầu, cao huyết áp, mất ngủ, lo âu, hoảng loạn. . . Hiện trên thế giới có hơn 200 bệnh viện thực hành điều trị bằng MBSR.

+ Giúp cải thiện tình trạng rối loạn dương cương

Hoạt động cương chịu sự chi phối của hệ thần kinh thực vật gồm 2 hệ hoạt động đối nghịch nhau (nằm ngoài tầm kiểm soát của ý chí con người), làm cho mạch máu và các cơ trơn của thể hang nở ra thu máu đến để gây cương.  Hệ giao cảm làm co mạch nên có thể làm cản trở hoạt động cương. 

Về mặt lưu thông khí huyết, thư giãn trong quá trình ngồi thiền vừa trực tiếp làm nở mạch vừa kích hoạt tiết thêm chất Nitric oxide có tác dụng làm giãn nở mạch máu trong cơ chế gây cương. 

Nguyên tắc này được vận dụng từ xưa ở phương Đông.  Hít thở sâu và điều hoà, tập trung tư tưởng quan sát hơi thở để điều hoà thần kinh giao cảm và kiểm soát cảm xúc có thể giúp làm chậm lại sự phóng tinh. 

Điều nầy từng được ghi lại trong những tác phẩm Tố Nữ Kinh và Ngọc Phòng Bí Quyết, những sách cổ của Trung Quốc về nghệ thuật phòng the. 

Đoạn đối đáp giũa Tố Nử và Hoàng Đế về kỹ thuật này ghi: “Phải thở sâu và đếm từ 1 đến 30. Và cứ thế làm lại nhiều lần.  Công dụng của cách nàylà làm cho đàn ông có được sức bền bỉ”.

+ Tăng cường hệ miễn dịch

Nhiều nghiên cứu cho thấy điều này, thí dụ nghiên cứu của Viện Kundalini ở Boston năm 1976 tại Bệnh viện Cựu Chiến Binh La Jolla ở California…thí nghiệm của nhà Tâm lý học Alberto Villoldo ở  trường Đại học Sanfrancisco năm 1980…

Nghiên cứu của Bác sĩ Carl Simonton về điều trị ung thư trong những năm 1970… hướng dẫn cho người bệnh thư giãn và hình dung bạch cầu của họ là những chiến sĩ tìm và diệt.

Kết quả thí nghiệm trên những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối cho thấy thời gian sống của bệnh nhân ngồi thiền tăng gấp 2,5 lần so với những người không thiền.

Tháng 7-1997, Tiến sĩ Richard Davidson, Giáo sư Tâm lý học trường Đại học Wisconsin tiến hành thí nghiệm: 48 nhân viên của công ty kỹ thuật sinh học Promega (phần lớn là nhà khoa học) thiền mỗi lần 3 giờ, mỗi tuần một lần, trong  thời gian 8 tuần. 

Cùng nhóm đối chứng được chích ngừa vaccin cúm rồi thử máu để kiểm tra số lượng kháng thể. Kết quả số kháng thể gia tăng 50% ở những người ngồi thiền

Như vậy, việc hành thiền trong một giai đọan ngắn cũng có tác dụng gia tăng hệ miễn dịch. Quan trọng hơn, khả năng này kéo dài một thời gian sau khi ngưng ngồi thiền.

+ Thiền giúp cải thiện hành vi

Một nghiên cứu về tác động của Vipassana (một loại thiền quán niệm hơi thở của Ấn Độ cổ) đối với tù nhân tại nhà tù Tihar được công bố trên tờ the Indian Express số ra ngày 16.12.2006. 

Họ chọn 42 tù nhân tình nguyện, một nửa được hướng dẫn thiền trong 10 ngày.  Sau đó tù nhân được đánh giá các tiêu chuẩn về lòng tự trọng, khả năng ổn định cảm xúc và tinh thần trách nhiệm đối với xã hội.  Những người thiền có kết quả tích cực hơn nhiều so với những người không ngồi thiền. 

Hiện nay chương trình mày được thực hiên ở nhiều nơi, gồm Ấn Độ, Israel. Mông Cổ, New Zealand, Taiwan, Thai Lan, Anh và Mỹ.

+ Thiền giúp nâng cao chỉ số thông minh cảm xúc

Thông minh cảm xúc (Emotional Intelligence) hay chỉ số thông minh cảm xúc (Emotional Quotient) là kỹ năng cảm nhận, đánh giá và quản lý cảm xúc của cá nhân.

Tiến sĩ Daniel Golenan, một chuyên gia tâm lý thuộc trường Đại học Harvard ở Boston, Mỹ, là người tiên phong trong việc chuyên nghiệp hoá lãnh vực đào tạo và huấn luyện về Thông Minh Cảm Xúc. 

Ông chủ trương dạy thiền cho học sinh, sinh viên và các nhà quản lý để giúp họ kiểm soát cảm xúc và có khả năng tương tác tốt trong mọi quan hệ. 

+ Thiền và cảm giác hợp nhất với vũ trụ

Khi đề cập đến thiền, đến yoga, người ta thường nói đến sự hoà hợp hay hợp nhất giữa thân và tâm, giữa con người và bối cảnh chung quanh. 

Năm 1973, Tiến sĩ Gregg Jacobs, một chuyên gia Tâm thần học thuộc Đại học Harvard ghi nhận sóng não và ảnh chụp não của những người ngồi thiền cho biết qúa trình thiền  làm giảm hoạt động ở thuỳ đỉnh não, nơi phụ trách các cảm giác về không gian và thời gian. 

Bằng cách “tắt” thuỳ đỉnh não, hành giả sẽ có khuynh hướng mất đi cảm giác giới hạn để tiến đến sự hoà hợp và thấy mình và vủ trụ trở thành một.

Hiệu quả của thiền, như bác sĩ Stephanie Steven, một chuyên gia về tim mạch và các liệu pháp bổ sung viết trên báo Danvers Herald, MA, Mỹ ngày 12.1.2006 “Thiền định làm cho cơ thể bình lặng và an định, áp suất máu giảm , nhịp tim chậm lại.  Quá trình thiền khiến một số biến đổi tâm thể lý xảy ra giúp cải thiện sức khoẻ, giảm đau đớn, giảm căng cơ, giảm tính cáu kỉnh, gíup ăn ngon và tăng cường hệ miễn dịch”.