Kinh Bắc, nôi Quan họ. Xưa nghe đồn đã vào làng quan họ, anh Hai, chị Hai hát véo von, tiễn đưa líu ríu…nhưng không có gì, không được bồ bịch...
Nay có bằng chứng không phải vậy. Sách viết bằng chữ Hán – Nôm mới được dịch, ghi chép về dân tục của vùng Kinh Bắc, vào năm Khải Định thứ 5 (1920), do Viễn Đông Bác Cổ chủ trương.
Đó là cuốn Địa phương chí tỉnh Bắc Ninh, do GS Đinh Khắc Thuân chủ biên. Nhà xuất bản Khoa học Xã hội năm 2009.
Theo sách, ngày 11-2 âm lịch có lệ nhập tịch tế thần…Tế xong, toàn dân ăn uống ở đình.
Chiều tối, mướn ca kỹ đến hát hầu thần. Ca kỹ hát ở giữa. Hai bên đình trai gái đến xem. Trai áp sát thân con gái, tay “điểm ngực” gái.
Áp người, điểm ngực trong đình thì được, nhưng nếu giao dâm thì không. Tục là thế, không có trai gái đến xem, điểm ngực, áp người thì hỏng, xui xẻo, dân xã sinh ra cãi nhau, sinh sự, ẩu đả. Ca hát hầu thần có giai thanh nữ tú ra đình xem hát, đánh chen, điểm ngực mới an bình.
Làng Diềm tức xã Viêm Xá, tổng Châm Khê, huyện Võ Giàng xưa, trai gái xã ấy giao lưu với xã Hoài Bão huyện Tiên Du, làm một hội hát, hợp thành một phường ca hát, sang nhau dự lễ.
Con trai ngồi một bên… con gái ngồi một bên trong nhà chị cả. Chị cả sai người nhà làm tiệc rượu mời các chàng trai xã Hoài Bão ăn uống no say, sau đó mới hát. Trai gái hát từ 8 giờ tối đến 2 giờ sáng thì tắt đèn trong nhà, trai gái cùng nằm mà hát.
Lúc tắt đèn, anh cả hát với chị cả, anh hai hát với chị hai …, anh bé hát với em bé, còn những người con trai thuận tình với người con gái nào thì cũng hát với cô ấy.
Nếu yêu nhau, giả vờ đi ra tiểu tiện ở ngoài nhà, cùng đi ra ngoài nhà mà giao phối, thường thì người trong nhà cũng không biết. Sau đó lại vào trong nhà, hát đến 4,5 giờ sáng mới thôi.
Lúc 4,5 giờ sáng vẫn tối, trai gái tiễn nhau, giao phối bên đường, chẳng ai nhìn ai. Xã này có tục ấy, có con gái mà không cho đi hát đêm ấy bị chê cười: “Những người có con gái không cho đi hát cũng hư mất đời, lại không tuân lệ làng.”
Làng Ném Thượng sáng ngày Rằm tháng giêng có tục giết lợn tế thần. Tối mời đào nương đến hát. Khấn xong, mọi người cùng lễ bái thần.
Xong việc, người già ngồi một gian trong đình xem hát. 3,4 người kỳ mục ngồi ở gian giữa, chỗ có hương án, đánh trống xem hát. Đào nương đứng ở ngoài hương án mà ca hát.
Ca hát đến 8,9 giờ tối thì thắp đèn, hát đến đến 2 giờ đêm. Một kỳ mục bưng đĩa đèn ra giữa đình, lấy một cái chõ úp lên, tối om om. Một kỳ mục ngồi gian chính giữa nhảy xuống “khai trương” sờ ngực người đào nương. Đàn ông làm theo, sờ ngực đàn bà.
Khoảng ba phút. Một người nhấc cái chõ ra, đèn lại sáng. Mọi người thôi “điểm ngực”, lại nghiêm như cũ để nghe hát…
Không sờ ngực thì năm ấy trâu bò lợn gà phần nhiều đều bệnh tật, người người đều không được yên…Nếu sờ thì dân được bình yên, trâu bò lợn gà sinh sôi nảy nở…,lúa má tằm tang tươi tốt. Tục thế, phải làm. Đó là tục, ở đình Niệm Thượng, hằng năm vào đêm 15 tháng Giêng âm lịch.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét